Атырау облысында өнеркәсіпті дамыту үшін «Атамекен» нені ұсынады

«Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасы облыстың жедел экономикалық дамуы үшін Атырау облысының скринингін өткізді. Нәтижелері өңірдің тауарлардың импорттық алмасу жоспарында өсімнің үлкен әлеуеті бар екенін көрсетті.

Ұлттық палата мамандарының жүргізген зерттеулерінің деректері бойынша, 2018 жылы Атырау облысына импорттың көлемі тауардың 2 800 түрі бойынша 1,1 трлн теңгені құрады.

Мысалы, «машиналар, жабдықтар мен механизмдер» санатына жатқызылатын тауарлардың түрлері бойынша 535 млрд теңге, «металл және олардан жасалатын бұйымдар» бойынша 300 млрд теңгеге өнім импортталды. Химиялық және онымен байланысты кәсіпорын салаларының өнімдері 60 млрд теңгеге импортталды, ал жер үсті көлігі, ұшу аппараттары, жүзу құралдары– 43 млрдтеңге.

Машина жасаусаласындағы импорт 2018 жылы 250 млрд теңгеденасты. Тек қозғалтқыштарға, генераторларғажәнеэлектргенераторлықондырғыларғаарналғанқосалқыбөлшектерИталиядан 132 млрд теңгегежуық. ОңтүстікКореяданқұбыржолдарға, қазандарға, резервуарларға, цистерналарға, бактарғанемесеұқсассыйымдылықтарғаарналған арматура 24,7 млрд теңгеге, ал пульттер, панельдер, консольдер, таратуқалқандары мен электраппаратурасынаарналғаннегіздер 24,6 млрд теңгегеимпортталды.

Ал химиялықөнеркәсіпөнімдеріГерманиядан, Италиядан, АҚШ-тан, Оңтүстік Корея мен Ресейден 15 млрд теңгегеимпортталды. Тек реакция бастамашылары мен үдеткіштері, сондай-ақнемісөндірісініңкатализаторларығана 3 млрд теңгегежеткізілді.

Статистикаға талдау жасай отырып, «Атамекен» ҰКП сарапшылары машина жасауда кен шығару өнеркәсібінде 115 тауар позициясы бойынша импортты алмастыру үшін әлеует бүгінгі күні 95,7 млрд.теңгені құрайды деген пайымға келді.

Жекелей алғанда, аймақкәсіпкерлерібуқазандары мен буқыздырғышы бар қазандықтардыңбөліктерінөндіруменайналысаалады, олардыңжалпықұны 349,6 млн теңгегебағаланады. Тек қараметалданжасалғанфитингтерді 958 млн теңгегешығаруғаболады. Жабылмаған, жалтыратылғаннемесежалтыратылмағантемірденнемеселегирленбегенболаттанжасалғансымдарды 517 млн теңгегешығаруғаболады.

Соныменқатар, зерттеукөрсеткендей, Атырау облысында 27,3 млрд теңгесомаға бизнес үшін 539 әлеуеттітауашалар бар. Атапайтқанда, бұл 2,7 млрд теңгегеимпортталатынқұрамақұрылысконструкцияларыныңөндірісінқұру, жылыжайларүшінқұрылысконструкцияларыныңөндірісі – 4,6 млрд теңге, тот баспайтынболаттанжәнеарнайықорытпаларданжасалғандәнекерленгенпрецизиондықұбырларөндірісі – 20 млрд теңге.

Бұл ретте 8 мыңға дейін жаңа жұмыс орны құрылады, ал ЖІӨ-ге шағын және орта бизнестің үлесі қазіргі 28%-дан  (2019) 2025 жылға қарай 35% дейін арттырылуы мүмкін.

Бүгінгі күні, өңірдің өңдеуші өнеркәсібі кәсіпорындарының жүктелуі өте төмен болып отыр.

Облыстың 46 611 кәсіпорны ішінен өңдеуші өнеркәсіпте не бары 1128 кәсіпорын жұмыс істейді. Бұл ретте  goszakup.kz, tender.kz, nadloc.kz, samruk.kz арқылы мемлекеттік және квазимемлекеттік ұйымдардың сатып алуларында кәсіпкерлердің қатысу үлесі  не бары 5% құрайды.

Скрининг өнеркәсіптегі машина жасау өндірісінің көлемі 0,5% немесе 34,9 млрд теңгені құрайтынын, өңдеуші өнеркәсіптегі өндірістің көлемі 6% немесе 584,8 млрд теңгені құрайтынын көрсетті.

Жүргізілген зерттеулер нәтижелері бойынша «Атамекен» ҰКП бірқатар ұсыныс жасады.

Атап айтқанда, ҚР «Арнайы экономикалық және индустриялық аймақтар туралы»Заңына, сондай-ақ салық және Кеден кодекстеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу қажет. Отандықөндірушілердіөндірушілердіңмұқтаждықтарыүшінөндірістіоқшаулаумақсатындатауарөндіругеарналғанимпортталатыншикізатқа, жабдықтар мен жинақтауыштарға ҚҚС-дан босатукерек. Мысалы, жекеиндустриялықаймақтыңрезиденттері мен Атырау мұнайсервистіктехнопаркіүшін.

Отандықөндірушілерөндірістіжоспарлауыүшінертетендерлердіңтәжірибесінқолдануүшінірімұнай-газ жобаларындасатыпалужоспарларыбойыншаақпараташуқажет. Қазіроператорлардыңжоспарланғансатыпалубойыншаақпаратжабылды.

ЖоғарыAPECPetroTechnicколледжі базасында Атырау қаласында GeneralElectric, Honeywell, Siemens, SchneiderElectric, Rosen, Schlumberger, Cameron, RockwellAutomation, Yokogawa, Emersonмердігерлері үшін инженерлік-техникалық жұмысшылар мен жұмыс мамандықтарының дағдыларын дамыту үшін Құзыреттілік орталығы ашылды.

Оның үстіне, жаңа жобаларды жобалау кезінде, мысалы «Қаламқас-Теңіз» НКОК кен орнын қазу бойынша жобаны іске асыру кезінде, техникалық тапсырмада қазақстандық компаниялардың қатысу мүмкіндігін қарастыру керек.

Әңгіме тауарлар, жұмыстар мен қызметтердің негізгі тапсырыс берушілері болып табылатын «Теңгізшевройл» ЖШС (ТШО), Қарашығанақ Петролиум Оперейтинг Б.В. (ҚПО) және Норт Каспиан Оперейтинг Компани (НКОК) сияқты ірі мұнай газ операторлары жүргізетін тендерлерге отандық кәсіпорындардың қатысуы туралы болып отыр. Өнімдерді Бөлу туралы Келісімге сәйкес (ӨБК) осы компанияларда сатып алуларды жүргізудің ішкі ережелері қолданылады, бұл оларға қазақстандық өндірушілердің қатысуын біршама қиындатады.

Фото: lesozagotovka.com